YÖK'TEN YABANCI ÖĞRETİM ÜYESİ İSTİHDAMINDA KALİTE EKSENLİ YENİ DÜZENLEME
18 Ocak 2020
Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Başkanı Prof. Dr. Yekta Saraç'ın geçtiğimiz günlerde yabancı uyruklu öğretim üyelerine yönelik kalite eksenli çalışma yürütüldüğü yönündeki açıklamalarının ardından YÖK Yürütme Kurulu, bu öğretim elemanlarının istihdamıyla ilgili usul ve esasları, 20 Ocak'tan itibaren geçerli olmak üzere yeniden belirledi.
YÖK Yürütme Kurulunca “Yabancı Uyruklu Öğretim Elemanı İstihdamıyla İlgili Usul ve Esaslar"ı belirleyen genelge üniversitelere gönderildi.
Buna göre, “Yeni YÖK" tarafından, yükseköğretimde kalite çıtasını yükseltmek, ülkenin kalkınma hedefleri doğrultusunda ihtiyaç duyulan nitelikli bilgi üretimini gerçekleştirmek ve nitelikli insan gücü yetiştirmek için son dönemde bir dizi yeni ve yenilikçi karar hayata geçirildi. Bu bağlamda, eğitim ve öğretim süreçlerinde kendilerinden istifade edilecek yabancı uyruklu öğretim elemanı istihdam şartları da öncelikle eğitimde kaliteyi gözeten bir bakış açısıyla güncellendi.
YÖK Yürütme Kurulunca, Yabancı Uyruklu Öğretim Elemanı İstihdamıyla İlgili Usul ve Esaslar, sürekli iyileştirme ve tekâmül esaslı bir süreci ortaya koyarken, sadece ders vermek amacıyla yabancı uyruklu öğretim elemanı istihdam etme anlayışına ilaveten araştırma amacı da gözetilerek sisteme yeni bir anlayış getirildi. Ülkemizde çok sayıda doktoralı insan varken ve bu beşeri sermaye akademiye intisap etmesi için bir dizi kritere tabi iken üniversitelerimizde doktorasız ve akademik tecrübesi olmayan yabancı uyruklu öğretim elemanlarının istihdamının doğru olmadığı ileri sürüldü.
- Yabancı uyruklu öğretim elemanı istihdamında özel şartlar
Yükseköğretim kurumlarının yabancı dil hazırlık sınıflarında istihdam edilecek yabancı uyruklu öğretim görevlilerinin istihdamında aranacak asgari şartlar belirlendi.
Bu kapsamda, İngilizce hazırlık sınıflarında yabancı dil öğretimi için istihdam edileceklerden ana dili İngilizce olması bu kişilerin İngilizce okutmanı olması için yetmeyecek; en az İngiliz dili ve edebiyatı, dil bilimi, , öğretmenlik veya eğitim bilimleri gibi alanlardan birinde en az lisans derecesine sahip olması gerekecek. Ana dili İngilizce olup bu bölümlerden mezun olmayanlardan da en az iki yıl dil öğretim tecrübesi aranacak.
Ana dili İngilizce olmayanların ise İngiliz Dili, İngiliz Edebiyatı, İngilizce Öğretmenliği gibi alanlardan birinde en az lisans derecesine sahip olmak yine yetmeyecek ve bu kişilerin uluslararası tanınırlığa sahip akredite bir dil öğretimi merkezinde ilgili dilin öğretiminde en az iki yıllık iş deneyimine, DELTA veya CELTA yabancı dil sertifikasına sahip olmak gibi özellikler aranacak.
İngilizce dışındaki yabancı dillerin öğretimi için istihdam edilecek yabancı uyruklu öğretim elemanları için de aynı şekilde iş tecrübesi aranacak.
Bilindiği üzere daha önce yabancı dil öğretiminde görevlendirme için herhangi bir lisans programından mezun olma ve ilgili dilin ana dili olması yeterli kabul ediliyor ve tecrübe aranmıyordu. Bu kararda üniversitelerimizdeki yabancı dil hazırlık sınıfındaki eğitime dair öğrenci şikâyetlerinin ve görüşlerinin de etkili olduğu ifade edildi.
- Lisans ve lisansüstü programlarda istihdam için doktora şartı yanı sıra akademik tecrübe ve yayın şartı
Yükseköğretim kurumlarında lisans ve lisansüstü düzeyde ders vermek amacıyla istihdam edilecek yabancı uyruklu öğretim üyelerinin de doktora derecesine sahip olmaları ve ders vereceği programın eğitim diliyle ilgili yeterliğini kanıtlamış olmak kaydıyla ya YÖK tarafından tanınan yükseköğretim kurumlarından birinde en az bir yıl süreyle öğretim elemanı olarak çalışmaları ya da alanında yayımlanmış en az bir kitabının bulunması veya son 5 yılda hakemli dergilerde yayımlanmış en az 5 makalesinin olması gerekecek. Önlisans programlarında istihdam için de aynı şekilde iş tecrübesi aranacak.
Bilindiği üzere yabancı uyruklu öğretim üyelerinin ders verebilmeleri için doktor unvanına sahip olmaları yeterli görülmekte ve pek çok üniversitede iş tecrübesi ve yayın şartı aranmamaktaydı. Bu kararla Türk vatandaşlarının üniversitelerde öğretim elemanı olarak çalışması için belli şartlar aranırken üniversiteler tarafından akademik tecrübesi olmayan ve yayınları bulunmayan yabancı uyruklu öğretim elemanlarının istihdam edilmesinin önüne geçilmeye çalışılmaktadır.
- Ders vermekle birlikte aynı zamanda araştırma amaçlı istihdam
YÖK Yürütme Kurulu, yabancı uyruklu öğretim elemanlarının ders vermelerinin yanında projelerde ve araştırma faaliyetlerinde de görev almasını istiyor.
Türkiye'nin başarılı bilim insanları için cazibe merkezi haline gelebilmesi amacıyla yapılan bu düzenleme kapsamında Türk üniversitelerinde araştırma yapmak isteyen yabancı uyruklu bir öğretim üyesinin, THE, QS ve ARWU gibi üniversite sıralamalarında yer alan üniversitelerin birinden yüksek lisans veya doktora derecesi varsa ya da bu üniversitelerde akademisyen ve araştırmacı olarak en az bir yıl çalışmışsa veya istihdam edileceği üniversitenin yetkili kurullarınca muteber olarak kabul edilen endeksli dergilerde en az 10 makale yazmışsa ya da bilime ve sanayiye katkı sağlayan bilimsel mahiyette en az bir araştırma projesinde koordinatör, yürütücü veya araştırmacı olarak görev almışsa, bu insanların istihdam edilmesi özellikle teşvik edilecek.
Ayrıca bu kapsamda ders vermekle birlikte aynı zamanda proje veya araştırmalarda da istifade edilebilecek öğretim elemanları, iki aydan az olmamak kaydıyla kısa dönemli olarak da istihdam edilebilecek. Bu değişiklik ancak kısa dönemler için ülkemize gelebilme durumunda olan üstün nitelikli ve ödüllü bilim insanlarının ülkemizde yürütülen araştırma ve projelerde görev alabilmelerine imkân tanıyacak.
- Yeni koşulları sağlayamayanların sözleşme süreleri uzatılmayacak
YÖK'ün yabancı uyruklu öğretim elemanlarının istihdamına ilişkin getirdiği yeni koşullar, 20 Ocak 2020'den itibaren YÖK'e yapılacak başvurularda geçerli olacak. Yükseköğretim kurumlarında çalışmakta olan yabancı uyruklu öğretim elemanlarından göreve devamında fayda görülenlere, yeni istihdam şartlarını sağlamaları için sözleşmelerinin bitim tarihinden itibaren ek süreler verilebilecek.
YÖK yetkilileri, ülkemizde istihdam edilecek yabancı uyruklu öğretim elemanlarında aranılan nitelik çıtasının yukarıya çıkarılması gerektiğini ifade ederek ancak nitelikli öğretim elemanlarının eğitim ve araştırma süreçlerinde kaliteye katkısı olabileceğini, yine ancak bu kişilerin üniversitelerimizin uluslararasılaşmasına katkı sağlayabileceğini ifade etti.
- Üniversitelerde nitelikli yabancı uyruklu öğretim elemanı istihdamı hedefleniyor
YÖK yetkilileri son dönemde başlatılan Yeni YÖK konseptinde kalite çıtasını yükseltmenin birinci hedefleri olduğu ve hâlihazırdaki yabancı uyruklu öğretim elemanı istihdam şartlarının bu kalite eksenli konseptin gerisinde kaldığı için bu düzenlemeye ihtiyaç olduğunu ifade ettiler. YÖK verilerine göre üniversitelerimizce istihdam edilen yabancı uyruklu öğretim elemanlarının beşte birinden fazlası hazırlık sınıflarında görev yapıyor. Bu sınıflarda görev alacakların dil öğretim tecrübesine sahip olması önem kazanıyor. Bu düzenleme ile artık yabancı dil öğretimi için iş tecrübesi aranacak. Diğer taraftan üniversitelerimizde hazırlık sınıfı dışında programlarda ders verecek olanlarda da akademik başarı ve tecrübe aranacak. Ayrıca bu düzenleme ile araştırma odaklı üstün nitelikli bilim insanlarının gelmesi de amaçlanmakta.
- Ülkemizde en fazla yabancı öğretim elemanı istihdamı Sosyal Bilimler alanında
Üniversitelerimizde görev yapan yabancı uyruklu öğretim elemanlarının yüzde 20,79'ü yabancı diller, yüzde 28'i sosyal bilimler, yüzde 16.75'i fen ve mühendislik, yüzde 9.92 güzel sanatlar ve konservatuar, yüzde 4,70 meslek yüksekokulu, 4.58'i sağlık bilimleri, yüzde 15,26'sı ise diğer alanlarda istihdam ediliyor.
Kaynak: Anadolu Ajansı