Bologna Bildirgesi (1999)
Bilgi Avrupa'sı; vatandaşlarına yeni bin yılın getirdiği zorluklarla başa
çıkabilecek yeterlilik ile aynı sosyal ve kültürel alana mensup olma ve
ortak değerler bilinci verebilen bir Avrupa vatandaşlığı nosyonunu
zenginleştirmek ve güçlendirmek için vazgeçilmez bir unsur ve toplum ve
insan gelişimi için yeri doldurulamaz bir faktör olarak kabul edilmektedir.
Demokratik, barışçı ve istikrarlı toplumların gelişmesi ve
güçlendirilmesinde, özellikle de Güneydoğu Avrupa ülkelerinin durumu
düşünüldüğünde, eğitim ve eğitimde iş birliğinin, uluslararası düzeyde bir
öneme sahip olduğu kabul edilmektedir.
Bu düşünceler ışığında imzalanan 25 Mayıs 1998 tarihli Sorbon Deklarasyonu,
Avrupa kültürel boyutlarını oluşturmada üniversitelerin rolünü
vurgulamaktadır. Bunun yanı sıra söz konusu deklarasyonda; vatandaşların
hareketliliğini ve istihdamını teşvik etmek ve kıtanın genel gelişimini
desteklemek için bir Avrupa Yükseköğretim Alanı oluşturulmasının öneminin
altı çizilmiştir.
Pek çok Avrupa ülkesi deklarasyonda yer alan hedeflere ulaşma yolunda
çalışmayı deklarasyonu imzalayarak ya da prensipte bu anlaşmayı kabul
ettiklerini bildirerek kabul etmişlerdir. Bu esnada Avrupa'da yükseköğretim
alanında gerçekleştirilen reformlar, hükümetlerin bu konudaki kararlığını
göstermiştir.
Avrupa'daki yükseköğretim kurumları, "1988 Bologna Magna Carta
Universitatum"'da belirlenen temel prensipler ışığında, Avrupa
Yükseköğretim Alanı kurma yolunda temel bir görev üstlenmeyi kabul
etmişlerdir. Yükseköğretim kurumlarının bu rolü üstlenmeyi kabul etmeleri;
üniversitelerin, yükseköğretimin ve araştırma sistemlerinin sürekli değişen
ihtiyaçlar, toplum beklentileri ve bilimsel gelişmelere uyum sağlamasını
garanti eden bağımsız ve özerk yapıları düşünüldüğünde oldukça önemli bir
gelişmedir.
Gelişmeler doğru yönde ve anlamlı bir amaç ışığında kaydedilmektedir.
Yükseköğretim sistemlerinin karşılaştırılabilirliğinin ve birbirine
uygunluğunun arttırılması hedefine tam olarak ulaşmak için birtakım somut
önlemler alınmalıdır.
Avrupa yükseköğrenim sisteminin uluslararası rekabet gücünün artırılması
amacına yoğunlaşmalıyız. Bir medeniyetin canlılığı ve etkinliği, o
medeniyetin kültürünün diğer ülkeler üzerinde yarattığı etki ile ölçülür.
Avrupa yükseköğretim sisteminin, dünyada bizim olağanüstü kültürel ve
bilimsel geleneklerimizin gördüğü ilgiye eşdeğerde bir ilgi gördüğünden
emin olmalıyız.
Sorbon Deklarasyonu'nda belirtilen genel ilkelere olan desteğimizi
yinelerken aynı zamanda kısa vadede ve her koşulda üçüncü bin yılın ilk on
yılı içerisinde ulaşılması planlanan hedefler için politikalarımızın
koordinasyonunu sağlamayı üstlenmekteyiz. Aşağıda belirtilen hedefler, bir
Avrupa yükseköğretim alanı kurmak ve tüm dünyada Avrupa yükseköğretim
sistemini tanıtmak açısından oldukça büyük bir öneme sahiptir.
Diploma Eki uygulamasıyla, Avrupa vatandaşlarının istihdamını ve Avrupa
yükseköğrenim sisteminin uluslararası rekabet gücünü arttırmak amacıyla
kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir derece sisteminin kabul
edilmesi
Lisans ve yüksek lisans olmak üzere iki temel aşamaya dayanan bir
sistemin kabul edilmesi
İkinci aşamaya geçiş, en az üç yıl süren birinci aşamanın başarıyla
tamamlanmasını gerektirmektedir. Birinci aşamanın sonunda elde edilen
derece aynı zamanda Avrupa işgücü piyasasında aranan nitelikleri
karşılayacak seviyede olmalıdır. İkinci aşama ise, pek çok Avrupa ülkesinde
olduğu gibi bir yüksek lisans ve/veya doktora derecesi ile sonuçlanmalıdır.
Öğrenci hareketliliğini teşvik etmenin en uygun yolu olarak, AKTS
sisteminde olduğu gibi bir krediler sisteminin kurulması
Krediler, hayat boyu öğrenme de dahil olmak üzere yükseköğrenim bağlamı
dışında da kazanılabilir ancak öğrenciyi kabul eden üniversite tarafından
tanınması gereklidir.
Serbest dolaşım önündeki engellerin ortadan kaldırılarak hareketliliğin
teşvik edilmesi. Bu konuda aşağıda belirtilen hususlar göz önünde
bulundurulmalıdır:
• öğrenciler için; çalışma, eğitim fırsatları ve ilgili hizmetlerden
yararlanabilme
• eğitimciler, araştırmacılar ve idari personel için; Avrupa'da araştırma,
öğretim ve eğitim için harcadıkları zamanın yasal hakları göz önünde
bulundurulmaksızın değerlendirilmesi ve tanınması
Karşılaştırılabilir kriterler ve metodolojiler geliştirmek amacıyla,
kalite güvencesi alanında iş birliğinin teşvik edilmesi
Özellikle çalışma, eğitim ve araştırma konularında bütünleştirilmiş
programlar, hareketlilik projeleri, kurumsal iş birliği ve müfredat
geliştirilmesi ile ilgili olarak yükseköğretimde gerekli Avrupa
boyutlarının teşvik edilmesi.
Kültür, dil, ulusal eğitim sistemleri ve üniversite özerkliklerindeki
farklılıkları göz önünde bulundurarak, kurumsal yetkilerimiz dahilinde
Avrupa Yükseköğretim Alanı'nı oluşturmak için yukarıda belirtilen hedeflere
ulaşma yolunda çalışmayı taahhüt etmekteyiz. Bu amaç doğrultusunda,
hükümetler arası iş birliğinin yanı sıra yükseköğrenim alanında yetki
sahibi gönüllü kuruluşlarla da iş birliği yolunu izleyeceğiz.
Üniversitelerden de bu çabamıza etkin bir şekilde katkıda bulunmalarını
beklemekteyiz.
Bologna Bildirgesi için tıklayınız.