​Avrupa Yeterlilikler Çerçeveleri

Avrupa'da iki ayrı yeterlilikler çerçevesi bulunmaktadır.

ULUSAL YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ

"Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi" ülkelerin toplumsal, kültürel ve ekonomik gerçeklerine en yakın tanımları ve yaklasımları içeren, ülkelerin yükseköğretim kurumları tarafından kabul gören ve uygulanabilen, ulusal ve uluslararası paydaslarca tanınan ve iliskilendirilebilen derecelerin verilebileceği bir sistemdir.

Avrupa Yükseköğretim Alanı Yeterlilikler Çerçevesi (The Overarching Framework for Qualifications of EHEA - QF-EHEA)

QF-EHEA, Mayıs 2005'te Bergen (Norveç)'de Bologna Sürecine üyesi 45 ülkenin Eğitim Bakanları tarafından benimsenen ve "Dublin Seviye Tanımlayıcıları"nı (Dublin Level Descriptors) esas alan bir çerçeve olup; yalnızca yükseköğretim için tasarlanmıstır. Bu sistemde yükseköğretimin her kademesi sonunda kazanılması gereken öğrenim çıktıları tanımlanmıstır.

Avrupa Yasam boyu Öğrenim Yeterlilikler Çerçevesi(European Qualifications Framework for Lifelong Learning - EQF/LLL)

Bireyin öğrenim çıktılarının değerlendirilip eğitim ve öğrenimindeki bir sonraki düzeye devamını sağlayacak, örgün (formal), yaygın (nonformal) ve resmi olmayan (informal) her türlü ilk, orta ve yükseköğretim düzeylerinde akademik ve mesleki eğitim, çıraklık eğitimi sonunda elde edilen yeterlilikleri de içine alacak biçimde tasarlanmıs olan bu çerçeve, Avrupa Birliği'nin "Eğitim ve Öğretim 2010" (Education and Training 2010) programına dahil olan ve Türkiye'nin de aralarında bulunduğu; AB üyesi, adayı ve Avrupa Ekonomik Alanı üyesi 32 ülkenin görüsleri alınarak sonuçlandırılmıstır. AB Komisyonu'nun 5 Eylül 2006 tarihli "EQF/LLL Önerisi", AB Bakanlar Konseyi ve Parlamentosu'na sunulmustur. Söz konusu öneri, 22 Nisan 2008 tarihinde AB Bakanlar Konseyi ve Avrupa Parlamentosu ortak tavsiye kararı haline gelmiştir. EQF/LLL sisteminde yasam boyu öğrenimin her kademesine yönelik öğrenim çıktıları bilgi, beceri ve yetkinliklere göre sekiz seviyede tanımlanmıstır.

QF-EHEA ve EQF/LLL Karsılastırması

QF-EHEA ve EQF/LLL, kapsadıkları coğrafi bölge, amaçları ve uygulama alanları açısından farklılıklar gösterirler. EQF/LLL, Avrupa Birliğine üye 27 ülke için tasarlanmıstır; QF-EHEA ise Bologna Sürecine üye 45 ülke için gelistirilmistir.

EQF/LLL, yasam boyu öğrenimin tüm kademelerini kapsadığı için, çalısma grupları daha genis kapsamlıdır. Bütün kademelerden bakanlık temsilcileri, yükseköğretim üst kurul temsilcileri ve sektör temsilcileri bulunmaktadır. EQF/LLL sisteminin yasam boyu öğrenimdeki çok farklı kademeler için ortak bir çerçeve olusturma çabası veya amacı, bu sistem içindeki birçok tanımın ve kavramın, yalnızca yükseköğretim için kurgulanan QFEHEA sistemi içindeki tanımlardan ve kavramlardan farklılasmasına neden olmaktadır. Her iki sistemde verilen seviye tanımlayıcıları farklı uygulamalara yönelik tasarlanmıstır. EQF/LLL sisteminde verilen tanımlayıcılar oldukça geneldir ve yasam boyu öğrenimde yer alan her türlü öğrenme türüne uygulanabilirler. QF-EHEA ise tamamen ve sadece özel olarak yükseköğretim için tasarlanmıstır.

2005'te Bergen'de gerçeklestirilen Bologna Bakanlar Konferansı sonunda alınan kararlar çerçevesinde, İrlanda, İskoçya (Birlesik Krallık) ve Danimarka gibi ülkelerin QF-EHEA sistemine uyumlu olarak gelistirdikleri ulusal yeterlilikler çerçevelerine iliskin çalısmalarını tamamladıklarını; Avrupa Komisyonu tarafından önerilen EQF/LLL sistemi ile ilgili yeni bir hazırlık yapmayacakları ve ayrıca, AB Komisyonu ile Bologna İzleme Grubu ve Avrupa Üniversiteler Birliği arasındaki bu konu hakkındaki ihtilafın henüz çözülemediği bilinmektedir. Ancak henüz yeterlilikler çerçevesini tamamlamamıs birçok ülke seviye tanımlayıcılarını olustururken, Dublin tanımlayıcılarını esas alıp; onları EQF/LLL için yapılmıs olan tanımlayıcılarla iliskilendirmektedir.

Bununla birlikte, iki sistem birbirleriyle iliskilendirilebilmektedir; EQF/LLL sisteminin 5 ila 8. seviyeleri, her türlü yeterliliğe uygulanabilen genel tanımlayıcılar olmakla beraber, yükseköğretim yeterlilikleri için de uygulanabilmektedirler; bu sebeple, sözkonusu seviler, QF-EHEA sistemi ile iliskilendirilebilmektedir. Nitekim, 17-18 Mayıs 2007 tarihlerinde gerçeklestirilen Bologna Bakanlar Konferansında kabul edilen "Londra Bildirgesi"nde "AYA Yeterlilikler Çerçevesi (QF-EHEA)" ile uyumlu ulusal yeterlilikler çerçevelerinin, AB Komisyonunun "Yasam boyu Öğrenim Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi (EQF/LLL)" önerisi ile de uyumlu olacağı ifade edilmektedir. Ayrıca, Bologna İzleme Grubunca olusturulan Yeterlikler Çerçevesi Çalısma Grubu'nun Mayıs 2007 tarihli raporunda, bu ifade tekrarlanmakta; ve Avrupa'da iki ayrı yeterlilik çerçevesinin mevcudiyetinden kaynaklanacak herhangi bir karısıklığa yol açmamak için QFEHEA'nin Avrupa Yükseköğretiminin küresel boyutta tanıtılmasında esas alınması gerektiği vurgulanmaktadır.